Uitzonderlijke verzameling tegels

© Roberto Pozzo

De verzameling van Roberto Pozzo is boeiend en uitzonderlijk door haar indrukwekkende omvang en door haar diversiteit: heel verschillende formaten, periodes, stijlen, types, technieken en herkomst.
De verzameling van meer dan 9.000 stuks weegt alles samen 4 ton. Ze werd nu ondergebracht nabij de plaats waar een groot deel van de collectie gemaakt werd: het Gilliot & Roelants Tegelmuseum in Hemiksem. In Hemiksem zijn ze heel gelukkig met de collectie omdat ze de kwaliteit van de Gilliottegel mooi in de verf zet.


Unieke getuige

​De verzameling groeide uit tot dé referentieverzameling van Belgische keramiektegels. Ze is een unieke getuige van de ontwikkeling van de Belgische industriële tegel (1840-1940) en zijn Europees belang. Deze keramische vloer- en wandtegels hebben een lange internationale geschiedenis. In die tijd waren er zo’n dertig fabrieken die Belgische tegels produceerden en zelfs tot in Latijns-Amerika en Azië uitvoerden. Het belangrijkste productiecentrum was gelegen op enkele honderden meters van de oude abdij van Hemiksem (Antwerpen), met al voor 1914 een productiecapaciteit van 250.000 tegels per dag. Niet verwonderlijk dat een derde van de collectie Pozzo uit die Hemiksemse fabriek Gilliot & Cie komt.

© Roberto Pozzo
© Roberto Pozzo

© Roberto Pozzo

Prachtige voorbeelden van art nouveau

Naast de vele tegels in verschillende neostijlen en art deco, zitten er in de collectie prachtige voorbeelden van tegels in art nouveau. Eind 19e eeuw hadden tegels, tegelpanelen of bouwkeramiek veel succes in de artnouveau-architectuur. Maar de stijl raakte al snel uit de mode en heel wat Brusselse huizen werden afgebroken of gerenoveerd, waardoor veel keramiektegels verkocht werden op antiek- en rommelmarkten. Daar vond Roberto Pozzo, die gepassioneerd was door art nouveau, prachtige exemplaren met vaak gestileerd floraal decor.


Belangrijk voor onderzoek

Heel wat onderzoekers en verzamelaars zijn op zoek naar de herkomst van betegelingen in historische gebouwen. Dank zij de omvang en de aandacht voor de persmerken op de achterzijde van de tegels vult de collectie Pozzo ook op dat vlak een belangrijke leemte. Identificatie wordt hierdoor een stuk eenvoudiger. Daarnaast verzamelde Roberto Pozzo ook heel wat documentair materiaal.

De collectie is ook uniek doordat Roberto Pozzo geregeld grotere tegelensembles kocht. De meeste tegelmusea en verzamelaars beperken zich tot één, vier of maximaal acht tegels met een bepaald motief. De collectie Pozzo toont hele tegelvelden. Van horizontale friestegels kocht Pozzo soms zestien exemplaren: dan zie je hoe zo’n fries echt werkt in een interieur. In de collectie zitten ook markante panelen: unieke scènes die speciaal voor een bepaald interieur gemaakt zijn.

Het accent ligt op Belgische tegels, maar in de collectie zit ook een mooie referentiecollectie van buitenlandse tegels. Zo situeert de collectie de Belgische tegel mooi in zijn ruimere Europese context. Behalve Belgische tegels zitten er in de collectie veel goede voorbeelden uit Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en ook wat uit Nederland, Italië, Spanje, Portugal, Tsjechië, India, Japan en de Verenigde Staten.

Daarnaast is er een selectie van pre-industriële tegels en van de moderne en hedendaagse tegelproductie, van haardstenen en schouwtegels, van kacheltegels en fornuistegels en van tegels in andere materialen. Verder zitten er nog onderzetters, broodplankjes, serveerbladen en andere vormen – waaronder een keramisch schilderspalet – in de collectie. Tot slot verzamelde Roberto Pozzo ook documentair materiaal zoals handelscatalogi, brieven en facturen, postkaarten en publiciteit over wand- en vloertegels.

© Mario Baeck
© Roberto Pozzo
© Roberto Pozzo

Delen